Vorig weekend naar een priveschakist aan elektronica componenten geweest.
Hier heb ik onder andere deze variac op de kop getikt (30 euro). Het zou de laatste variac geweest zijn die er lag dus heb ik geluk gehad. Ik durf er niet echt een gewicht opzetten door het lompe gewicht, maar schat toch gauw 20-25kilo. (gaat even wegen) hmm 18.2Kg. ook genoeg.

Nu een variac, daar valt weinig rond te bouwen. Alleen weer hetzelfde inschakelprobleem als bij de voeding. Nu heb ik me gisterenavond iets leuks bedacht (wat doe je anders op oudejaarsavond buiten je lam zuipen in het bijzijn van je vrienden). Dus in het nuchtere begin van die avond bedacht ik me dat ik helemaal geen dikke vermogensweerstanden nodig heb om de inschakelstroom te begrenzen. Een gloeilamp kan dit even goed, toch? Want die zijn zover nog leverbaar goedkoop, gemaakt om warm te worden, simpel, compact en hebben geen overige koeling nodig. Het idee is goed, misschien toch eens provisoir testen om te kijken of het wel echt werkt.
Iets dat lijkt op een proefopstelling:

Een schemaatje lijkt me overbodig, een korte omschrijving dan maar. Er staat een 100W gloeilamp in serie met de variac en een 25W gloeilamp op de uitgang als ?belasting?. Waarom 100W in serie en niet de 25W? tja niet echt een verklaring voor, maar de 100W lamp heeft de laagste weerstand, dus gaat bijgevolg de hoogst mogelijk piekstroom toelaten.
Ik heb getracht deze piekstroom te meten, maar het is heel experimenteel zeg maar. Ik heb een kleine ferriet (van een dual paneelmeter) genomen waar x aantal wikkelingen rond gewikkeld zijn en daar de fase/ neuter doorgestoken. En dan op een willekeurig moment ingeschakeld en gekeken wat voor stromen daar uitkwamen.
Ik heb enkele keren moeten in- en uitschakelen om de hoogste piek zichtbaar te krijgen. Onderstaand plaatje leek me de hoogste piek die ik kon realiseren. Een bereik van 10V zegt niets, maar een klein testje wist me te vertellen dat de spanning die je afleest bijna gelijk is aan de stroom. Dus komt neer op een piek van 30A.
100W lamp in serie met de variac:

100W lamp in serie met de variac en de 25W gloeilamp als belasting:

Zie vooral het verschil in het gekozen bereik. Dit is gewoon idl, dus de stroom die nodig is om de kern te magnetiseren en een beetje power voor het 25W lampje.
Zonder belasting krijg ik onderstaand plaatje, hier zie je goed de tegenwerking van het inductieve gedrag van de ringkern.

Ik dacht dat ik nog een plaatje had van de inschakelpiek met een 25W gloeilamp in serie met de variac, maar die ben ik kwijt of heb ik dan toch niet gemaakt. Hier was zelfs geen inschakelpiek meer te zien, door de grote weerstand van de gloeilamp.
Dit is allemaal experimenteel en niet nauwkeurig, maar geeft een goed idee van waar ik heen wil. Nu denk ik wel geen gloeilampen te gaan gebruiken, maar GU10 halogeenlampen. Deze zijn duurder, maar kleiner en voor zo lang het duurt nog deftig leverbaar. Nu denk ik dat halogeenlampen een lagere weerstand hebben als ze koud zijn en hun weerstand toeneemt als ze warmer worden. Maw zijn het PTC, terwijl gloeilampen zich als NTC gedragen. Nu kan ik dit niet echt bevestigd terugvinden en uittesten zit er niet meer in, dus laat ik dit even in het midden als het juist is. Voor de werking zal de impact miniem zijn.
De lamp moet uiteraard overbrugt worden na x aantal seconden om het volledige vermogen te kunnen gebruiken. Ze dienen immers enkel voor de inschakelpiek te beperken.
Dit is het voor zover. Opmerkingen, vragen ed, just shoot.